Stonka ziemniaczana może pokonać nawet 100 km, aby znaleźć odpowiednią plantację do żerowania. Powoduje ogromne straty w plonach ziemniaków, dlatego rolnicy szukają skutecznych sposobów na zwalczanie tych żarłocznych owadów.
Wbrew propagandzie PRL-u stonka nie pojawiła się w Polsce za sprawą Amerykanów, choć faktycznie pochodzi z Kolorado. Przywędrowała na nasze ziemie pod koniec II wojny światowej wraz z przemieszczaniem niemieckich produktów rolno-spożywczych. W tym samym czasie owady te trafiły do Skandynawii, ale tamtejszy klimat im nie służył. Za to w Polsce zadomowiły się na dobre.
Jaki jest próg szkodliwości stonki?
Stonka jest niezwykle niebezpiecznym szkodnikiem ziemniaków i to z dwóch powodów. Po pierwsze to jej zdolność do rozprzestrzeniania się, a drugi to rozmiar szkód jakie jest w stanie wyrządzić. Stonka ma niezwykle wysoki współczynnik rozmnażania (1:400). Jak podkreślają eksperci, najlepszymi warunkami dla rozwoju chrząszcza jest temperatura powietrza od 18 do 26°C. Ze względu na to, że w ostatnich latach klimat się znacznie ocieplił, to dochodzi do pojawiania się drugiego, letniego pokolenie owadów. Na dodatek stonka dzięki skrzydełkom i ruchom powietrza może przemieścić się nawet do 100 kilometrów w poszukiwaniu nowego stanowiska do żerowania.
W literaturze przyjmuje się, że z ekonomicznym progiem szkodliwości mamy do czynienia, gdy na jednej roślinie znajduje się co najmniej 15 larw lub jedno złoże jaj. Żeby mówić o poważnych stratach ekonomicznych, powinno wystąpić 60 larw na jednej roślinie. Eksperci podają także, że zniszczenie ok. 15% powierzchni ziemniaka powoduje straty w plonie nawet do 28%.
Jak zapobiegać i jak zwalczać stonkę w ziemniakach?
Jednym z bardziej skutecznych sposobów ograniczania występowania stonki ziemniaczanej jest stosowanie odpowiedniego płodozmianu, co w praktyce oznacza przynajmniej 5-letnie przerwy w uprawie ziemniaków na danym areale. Należy także utrzymywać odpowiednio wysoką zawartość próchnicy w glebie poprzez nawożenie obornikiem czy międzyplony.
Możliwe jest również zwalczanie stonki metodami mechanicznymi. Przy małych areałach i niewielkiej populacji możliwe jest zbieranie dorosłych osobników i larw ręcznie. Jednak przy większych areałach jest to dość problematyczne. Jednak możliwe, że niedługo na rynku pojawi się maszyna do zbioru stonki. Miałaby być ona zaczepiana z przodu ciągnika i miałaby strząsać chrząszcze z krzaków ziemniaka wprost do rynny spadowej skąd trafiałyby do gniotownika.
Jednak najbardziej skutecznymi sposobem na pokonanie stonki są środki ochrony roślin. Obecnie na rynku jest dostępnych kilkadziesiąt insektycydów z rejestracją do zwalczania stonki w ziemniakach. Opierają się one na takich substancjach czynnych, jak:
- acetamipryd,
- cypermetryna,
- chlorantraniliprol,
- beta-cyflutryna,
- lambda-cyhalotryna,
- zeta-cypermetryna,
- cyjanotraniliprol,
- fosmet,
- deltametryna,
Natomiast do zwalczania stonki w uprawach ekologicznych ziemniaka dopuszczonych jest sześć produktów:
- Novodor SC,
- SpinTor 240 SC,
- Spinosad Max,
- Max Spin,
- Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC,
- NeemAzal-T/S.
