Rolnicy ponoszą coraz wyższe nakłady na uprawę ze względu na rosnące koszty zakupu paliwa, materiału siewnego czy nawozów i środków ochrony roślin. Za to ceny skupu są dość niskie. Które uprawy przynoszą rolnikom zysk, a do których muszą dołożyć?
Jakie są plony i ceny zbóż i rzepaku?
Większość rolników już zakończyła żniwa na swoich polach. Tegoroczne plony są niższe niż w poprzednim sezonie. Z raportu Głównego Urzędu Statystycznego „Wstępny szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych1 w 2024 r.” wynika, że polscy rolnicy zbiorą łącznie ok. 3,4 mln ton rzepaku i rzepiku, czyli o 9% mniej niż podczas żniw 2023. Z kolei w przypadku zbóż rolnicy zbiorą ok. 25,6 mln ton ziarna, czyli ok. 4% mniej w porównaniu do poprzedniego sezonu.
Jednak z informacji zbieranych przez Ośrodki Doradztwa Rolniczego czy samorząd rolniczy wynika, że w niektórych te plony są znacznie niższe. Według danych Wielkopolskiej Izby Rolniczej, tegoroczne plony są niższe o około 15 – 20%, a na słabszych glebach straty przekraczają 30% w porównaniu z rokiem ubiegłym.
Ceny skupu zboża są często poniżej oczekiwań rolników. Za tonę pszenicy konsumpcyjnej rolnicy otrzymują od 800 do 850 zł. W przypadku pszenicy paszowej jest to o 100 zł mniej. Cena pszenżyta waha się od 600 do 650 zł/t, a żyta od 510 do 560 zł za tonę.
Rolnicy ponoszą straty na produkcji zbóż
Z kalkulacji opracowanych przez Wielkopolską Izbę Rolniczą wynika, że producenci zbóż wciąż otrzymują niższe stawki za swój produkt niż ponoszone przez rolników koszty. W przypadku produkcji pszenicy rolnik w 2024 musiał dołożyć ponad 420 zł do 1 ha tej uprawy. Każdy 1 ha uprawy jęczmienia jarego przynosił stratę na poziomie niemal 1500 zł.
Największe straty ponoszą producenci kukurydzy na ziarno. Z kalkulacji izby wynika, że uprawa kukurydzy przynosi aż 4152 zł straty z 1 ha. To już kolejny rok z rzędu, kiedy uprawa zbóż i kukurydzy przynosi rolnikom straty. Opłacalność produkcji pszenicy spada od marca 2023 roku, a kukurydzy na ziarno od listopada 2022 roku.
Rzepak i buraki cukrowe bardziej opłacalne niż w poprzednim sezonie
Według kalkulacji samorządu rolniczego, opłacalność produkcji rzepaku spadała od kwietnia 2023r. aż do maja 2024 r. Dopiero czerwiec i lipiec przyniósł gospodarzom niewielki zysk. Kalkulacje Wielkopolskiej Izby Rolniczej wskazują, że na 1 ha rzepaku rolnik mógł zyskać 446 zł, podczas gdy w poprzednim sezonie ponosił stratę na poziomie niemal 665 zł. Dla porównania w sezonie 2021 r. zysk wynosił niemal 3900 zł, a w rekordowym 2022 roku było to ponad 4330 zł z 1 ha.
Obecny sezon daje dobry zysk plantatorom buraków cukrowych i jest to bardzo wyraźny wzrost w porównaniu do poprzednich lat. Jeszcze w 2022 r. 1 ha uprawy buraka cukrowego pozwalał rolnikom zarobić „na czysto” ok. 1 tys. złotych. W 2023 roku średni zysk z 1 ha podniósł się do poziomu ponad 3800 zł, z kolei dane z lipca 2024 r. wskazują, że zysk z buraków wzrósł do poziomu aż 6 tys. zł.
Dopłaty do zbóż mogą poprawić sytuację gospodarstw
Sytuację ekonomiczną gospodarstw rolnych, zwłaszcza tych nastawionych na produkcję roślinną, nieco poprawią dopłaty do zbóż sprzedanych w okresie do 1 stycznia do 31 maja 2024 roku. Wnioski o te formę pomocy złożyło do ARiMR niespełna 190 tys. rolników. Dopłaty będę wypłacane po zastosowaniu współczynnika korygującego wynoszącego 0,92. Do 9 sierpnia 2024 r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przekazała rolnikom ok. 1,6 mld zł wsparcia na ten cel.
