Brak możliwości leczenia wirusa ASF oraz trudności w opracowaniu skutecznej szczepionki przeciwko chorobie powodują, że najlepszą metodą walki z rozprzestrzenianiem się afrykańskiego pomoru świń jest ochrona stada przez bioasekurację. Jakich zasad powinien przestrzegać każdy producent trzody chlewnej, żeby chronić swoje stado?
Dlaczego odpowiednia bioasekuracja gospodarstwa jest tak istotna?
Wirus afrykańskiego pomoru świń pojawił się w Polsce w 2014 roku i od tego czasu jest główną przyczyną poważnych strat ekonomicznych rodzimych producentów wieprzowiny. Wieloletnia walka z chorobą nie tylko w Polsce, ale i wielu innych krajach europejskich, pokazała hodowcom, że zaraz obok regulacji populacji dzików, które są rezerwuarem wirusa w środowisku, najważniejsze jest restrykcyjne przestrzeganie zasad bioasekuracji w gospodarstwie.
Najprościej ujmując, bioasekuracja jest ograniczaniem czynników ryzyka, dzięki którym wirus może dostać się do chlewni. I choć wiadomo, że wirus ASF jest najaktywniejszy latem, nie należy tracić czujności przez cały rok. Wirus afrykańskiego pomoru świń jest bardzo odporny na działanie czynników środowiskowych, dodatkowo łatwo go przenieść na przedmiotach czy przez paszę. Co składa się na dobrą ochronę chlewni przed wprowadzeniem patogenu do wewnątrz. Oto 5 podstawowych zasad, które pomogą uchronić stado przed wirusem ASF.
1. Odgrodź i zabezpiecz swoje gospodarstwo
Wszystkie budynki, w których utrzymywane są zwierzęta, pasza, słoma oraz sprzęt wykorzystywany do pracy przy świniach powinny być ogrodzone. Hodowcy mogą ubiegać się o dofinansowanie do wybudowania ogrodzenia chlewni w wysokości do 80% kosztów kwalifikowalnych.
2. Wyznacz strefę brudną i czystą w swoim gospodarstwie
Najczęściej wektorem odpowiedzialnym za zawleczenie wirusa ASF do chlewni jest człowiek, który wprowadza wirusa na zanieczyszczonych butach, ubraniach lub przedmiotach. Mając to na uwadze warto wprowadzić jasny podział na tzw. strefę brudną i czystą i przestrzegać określonych w niej zasad. W części brudnej, czyli strefie zewnętrznej, każdy pracownik powinien zdjąć i pozostawić potencjalnie skażoną odzież, a w części wewnętrznej (czystej) przebrać się w czystą odzież pracowniczą. Dobrą praktyką jest zamontowanie natrysków jednak, jeżeli nie ma takiej możliwości, każdorazowo personel powinien dokładnie myć i odkażać ręce.
Granice stref powinny być jasno oznakowane i intuicyjne, tak żeby rozumieli je i pracownicy, i osoby z zewnątrz wizytujące gospodarstwo. Należy również zaznaczyć, że tylko skrupulatne respektowanie stref i stosowanie się do zaleceń da wymierne wyniki, w postaci ochrony stada. Tyczy się to również obecności innych zwierząt obecnych na gospodarstwie – w szczególności psów oraz kotów, które nie powinny mieć możliwości dostępu do strefy czystej, a najlepiej do żadnej ze stref. Gospodarstwo powinno tez aktywnie zwalczać gryzonie, które także są potencjalnym wektorem wirusa ASF.
3. Pamiętaj odpowiednim utrzymaniu mat i niecek dezynfekcyjnych na terenie gospodarstwa
Osiągnięcie wysokiego poziomu bioasekuracji jest możliwe posiadając nawet niewielkie nakłady finansowym. Jednym z bardzo istotnych punktów ochrony stada jest rozmieszczenie niecek lub mat dezynfekcyjnych, które powinny być zawsze wypełnione lub nasączone świeżym środkiem dezynfekcyjnym o odpowiednim stężeniu. Pamiętajmy też, że wchodząc do budynków nie wystarczy jedynie przejść rzez matę – należy wydłużyć czas kontaktu środka z obuwiem, bowiem zbyt krótka ekspozycja nawet na najlepszy preparat odkażający nie zlikwiduje wirusa ASF.
4. Przestrzegaj zakazu wstępu i środków transportu spoza gospodarstwa
Samochody stanowią bez wątpienia największe ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa ASF na znaczne odległości. Każdorazowo należy stosować zasadę ograniczonego zaufania i wpuszczać tylko te pojazdy oraz osoby, które muszą wjechać na teren stada. Niestety dokładna dezynfekcja, w szczególności dużych pojazdów, jest bardzo trudna. W tej sytuacji dobrze radzą sobie środki dezynfekcyjne w postaci piany, które rozpylone przez specjalne urządzenia, utrzymują się przez dłuższy czas na kołach i podwoziu.
Ważne jest też dobre zorganizowanie rozładunku i załadunku zwierząt wraz z wyznaczeniem stref do których obce pojazdy nie mogą już wjechać. Należy tak zorganizować załadunek, żeby zapobiec cofaniu się zwierząt z rampy załadowczej oraz nie pozwolić na dowolne przemieszczanie się ludzi między strefami czystymi i brudnymi w gospodarstwie.
5. Bądź ostrożny przy wykorzystywaniu pasz i słomy
Do zawleczenia wirusa może dojść także za pośrednictwem surowców paszowych lub słomy z terenów występowania wirusa ASF. Jak tego uniknąć?
Słoma i zboże, które mogą być potencjalnym wektorem dla wirusa ASF, powinny przejść odpowiedni okres magazynowania, który wynosi 30 dni dla zielonki i ziarna, oraz 90 dni dla słomy. Jeżeli zboże poddano wcześniej profesjonalnym procesom suszenia, nie powinno stanowić zagrożenia dla świń.
W przypadku paszy sprawa wygląda nieco odmiennie. Badania pokazują, że wirus ASF może zachować aktywność w paszy nawet przez 40 dni. Zdaniem naukowców z USA, okres magazynowania pasz powinien wynosić minimum 78 dni paszy, a dla mączki sojowej aż 286 dni.
Jakie są najczęstsze drogi wprowadzania wirusa ASF do stada? Podsumowanie:
- Nowe świnie wprowadzone do gospodarstwa
- Pojazdy wjeżdżające na teren stada
- Osoby wchodzące na teren stada
- Bezpośredni lub pośredni kontakt z ogniskiem ASF
- Bezpośredni lub pośredni kontakt z dzikami
- Zanieczyszczona wirusem słoma lub pasza
- Udział w polowaniach i mięso dzików
