Na początku lipca w życie wchodzą przepisy o Funduszu Ochrony Rolnictwa. Z jego środków będą wypłacane rekompensaty dla rolników, którzy nie otrzymali zapłaty za produkty rolne dostarczone do skupu czy firny, które zbankrutowały.
Na początku czerwca prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o Funduszu Ochrony Rolnictwa (FOR). Formalnie ma to być wyodrębniony rachunek bankowy, którym będzie dysponować Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR).
Środki FOR mają pochodzić z wpłat firm skupowych i przetwórców produktów rolnych
Głównym źródłem finansowania FOR mają być wpłaty na Fundusz dokonywane przez podmioty skupujące. Ich wysokość ma stanowić 0,125% wartości netto nabywanych produktów. Podmiotami, które będą zobowiązane do dokonywania takich wpłat są m.in. młyny, punkty skupujące zboża i rzepak, zakłady mięsne, mleczarnie czy przetwórcy owoców i warzyw.
Pierwsze wpłaty na Funduszu Ochrony Rolnictwa podmioty skupowe będą musiały dokonać w II kwartale 2024 roku i będą one obejmować wpłatę za produkty skupione od rolników w okresie od 1 stycznia do 31 marca 2024 roku. Jednak początkowo FOR zostanie dofinansowany ze środków budżetu państwa: w 2023 roku będzie to do 50 mln zł, a w 2024 roku do 100 mln zł dotacji.
Kto będzie mógł uzyskać rekompensaty z FOR?
Zgodnie z ustawą, o rekompensatę z Funduszu Ochrony Rolnictwa będzie mógł się ubiegać rolnik, jeżeli nie uzyska zapłaty za produkty rolne sprzedane do podmiotu skupującego, o ile firma ta stała się niewypłacalna. Odszkodowanie będzie przyznawane na podstawie decyzji dyrektora oddziału KOWR. Rekompensata będzie wypłacana w ciągu 30 dni od dnia wydania decyzji.
Wysokość odszkodowania będzie obliczana jako iloczyn kwoty wierzytelności netto za zbyte produkty rolne oraz stawki rekompensaty określanej co roku przez ministra rolnictwa. Taka rekompensata będzie zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych.
Czy składki na FOR przełożą się na wyższe ceny żywności?
Podczas prac nad ustawą o FOR przemysł przetwórczy zwracał uwagę, że rozwiązania proponowane w projekcie mogą powodować dodatkowe koszty. Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców podkreślała, że funkcjonowanie FOR może negatywne odbić się na warunkach działania przedsiębiorstw sektora produkcji i przetwórstwa żywności oraz stwarza ryzyko działań spekulacyjnych na rynku.
– Jednocześnie w obecnych warunkach powstaje ryzyko, że wpłata na Fundusz zostanie przerzucona w całym łańcuchu produkcji na finalnego konsumenta, co będzie dodatkowym impulsem inflacyjnym i finalnie obciąży budżety gospodarstw domowych w znacznie większym stopniu niż tylko zakładana kwota nowego podatku – informuje PFPŻ.
Jednak wyliczenia ekspertów wskazują, że wzrost cen żywności ze względu na powstanie FOR powinien być poniżej 0,1 proc.
Co istotne, ze względu na zasilanie Funduszu środkami z budżetu państwa, na takie rozwiązanie musiała zgodzić się Komisja Europejska. W czerwcu Polska uzyskała notyfikację takiej formy pomocy państwa od KE.
