Afrykański Pomór Świń (ASF) jest wysoce zaraźliwą chorobą wirusową, która dotyka zarówno dzikie, jak i hodowlane świnie. Po raz pierwszy wykryta w Afryce w latach 20. XX wieku. Choroba ta rozprzestrzeniła się na wiele krajów, stając się poważnym zagrożeniem dla światowej hodowli świń.
Wpływ ASF na chów i hodowlę zwierząt. ASF ma katastrofalny wpływ na chów i hodowlę świń, prowadząc do ogromnych strat ekonomicznych. Choroba powoduje wysoką śmiertelność wśród zakażonych zwierząt, co skutkuje koniecznością likwidacji całych stad. Wprowadzenie rygorystycznych środków kontroli, takich jak kwarantanna, zakaz przemieszczania zwierząt i uboju zakażonych stad, znacząco wpływa na działalność rolniczą i gospodarkę regionów dotkniętych chorobą. Występowanie ASF w Polsce. ASF po raz pierwszy wykryto w Polsce w 2014 roku i od tego czasu występuje w różnych regionach kraju, szczególnie w województwach wschodnich. Choroba dotknęła zarówno hodowle komercyjne, jak i małe gospodarstwa rodzinne.
Objawy ASF
Objawy ASF mogą być różnorodne i zależą od szczepu wirusa oraz stanu zdrowia zakażonych świń. Do najczęściej obserwowanych objawów należą:
● wysoka gorączka (do 40,5-42°C),
● apatia i brak apetytu,
● trudności w oddychaniu,
● pienisty wypływ z nosa,
● niedowład zadu,
● sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała,
● drobne, lecz liczne wybroczyny w skórze,
● zaczerwienienie skóry widoczne zawłaszcza na końcach uszu, ogona i kończynach,
● duszność,
● wypływ z worka spojówkowego,
● objawy nerwowe w postaci podniecenia, drgawek mięśni i skurczów kloniczno-tonicznych,
● ronienia u prośnych macior;
● biegunka (często krwawa),
● wymioty,
● zaburzenia neurologiczne.
Obowiązek zgłoszenia wystąpienia ASF
Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, zgłoszenie podejrzenia wystąpienia ASF jest obowiązkiem, którego niedopełnienie stanowi wykroczenie.
Posiadaczowi zwierzęcia, który dopełnił obowiązku zgłoszenia podejrzenia wystąpienia ASF, przysługuje ze środków budżetu państwa zapomoga za zwierzę, które padło z powodu zachorowania na ASF zanim powiatowy lekarz weterynarii otrzymał informację o zgłoszeniu.
Czego należy przestrzegać po dokonaniu zgłoszenie wystąpienia ASF
● izolacja i zabezpieczenie wszystkich zwierząt przebywających w gospodarstwie;
● powstrzymanie się od wywozu, wynoszenia i sprzedaży produktów z gospodarstwa, w tym mięsa, zwłok zwierzęcych, pasz, wody, ściółki i nawozów naturalnych;
● zakazu wywozu z gospodarstwa materiału biologicznego, takiego jak nasienie, komórki jajowe i zarodki;
● uniemożliwienia osobom postronnym dostępu do pomieszczeń lub miejsc, w których znajdują się zwierzęta podejrzane o zakażenie lub chorobę.
Środki kontrolne i odszkodowania
W przypadku wystąpienia ASF, na obszarach dotkniętych chorobą, wprowadza się zakaz przemieszczania zwierząt oraz ich produktów. Zakażone stada podlegają obowiązkowemu ubojowi, a właściciele mogą ubiegać się o odszkodowania od państwa. Odszkodowania te obejmują wartość uśmierconych zwierząt oraz koszty związane z likwidacją ognisk choroby. Warunkiem uzyskania odszkodowania jest przestrzeganie przez hodowcę zasad bioasekuracji oraz zgłoszenie wystąpienia choroby zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Profilaktyka
Profilaktyka dla Afrykańskiego Pomoru Świń polega na ścisłym przestrzeganiu zasad bioasekuracji, które obejmują:
● izolację nowych zwierząt przez co najmniej 30 dni,
● zakaz wprowadzania do gospodarstw produktów pochodzenia zwierzęcego niewiadomego pochodzenia,
● regularne czyszczenie i dezynfekcja sprzętu oraz pomieszczeń,
● stosowanie odzieży ochronnej przez pracowników mających kontakt ze zwierzętami,
● kontrola dzikich zwierząt, które mogą przenosić wirusa.
Straty spowodowane przez ASF
ASF powoduje znaczące straty ekonomiczne w sektorze hodowli świń, obejmujące:
● koszty utylizacji i dezynfekcji,
● straty związane z utratą zwierząt,
● zakłócenia w handlu krajowym i międzynarodowym,
● koszty wprowadzenia i utrzymania środków kontrolnych.
Podsumowanie
ASF stanowi poważne zagrożenie dla hodowli świń, wymagając zdecydowanych działań w zakresie kontroli, zwalczania i profilaktyki, Działania te mozna realizować poprzez:
- regularne monitorowanie zdrowia zwierząt,
- badania laboratoryjne w celu wczesnego wykrycia i kontrolowania rozprzestrzeniania się wirusa,
- dokładna dezynfekcja pomieszczeń, sprzętu oraz terenów, gdzie przebywały zakażone zwierzęta,
- wprowadzenie obszarów zapowietrzonych i zagrożonych, w których obowiązują restrykcyjne zasady przemieszczania zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego,
- ścisłe przestrzeganie zasad bioasekuracji,
- odpowiednie wsparcie finansowe dla hodowców.
Rozalia Kowal
SKN Żywienia Zwierząt
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
