Wkrótce zaczną obowiązywać założenia Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Polscy rolnicy mogą liczyć na ponad 25 mld euro w ramach I oraz II filaru WPR. Wśród tych środków będą płatności przyznawane w ramach ekoschematów.
Ponad 17 mld euro na płatności bezpośrednie i niemal 8 mld euro na dotacje na rozwój gospodarstw
W ramach Wspólnej Polityki Rolnej od 2023 roku polscy rolnicy mogą liczyć na 17, 327 mld euro z budżetu środków europejskich na płatności bezpośrednie (I filar). Dodatkowo na interwencje na rynkach rolnych w I filarze WPR w latach 2023-2027 będzie zarezerwowano 465 mln euro. Z kolei w ramach II filaru, czyli dotacje na rozwój gospodarstw, rolnicy otrzymają 4,7 mld euro z budżetu UE oraz kolejne 3,22 mld euro z budżetu krajowego.
Plan Strategiczny określa ramy funkcjonowania WPR w Polsce
Zarówno środki na rozwój gospodarstw, jak i obowiązki polskich rolników w ramach WPR zostały określone w Planach Strategicznych odrębnych dla każdego z państw członkowskich UE. W polskim Planie Strategipocznym jest wiele nowych rozwiązań, z czego największe emocje budzą emocję czy definicja rolnika aktywnego.
– Plan przyniesie polskim rolnikom możliwości uzyskania: dodatkowych dochodów, dotacji za podejmowanie określonych działań, rekompensaty części strat. Ważną rolą Planu Strategicznego, tak jak WPR w ogóle, jest wsparcie działań środowisko-klimatycznych i te będą premiowane – podkreślał Henryk Kowalczyk, wicepremier i minister rolnictwa.
Henryk Kowalczyk podkreślił, że okres zimowy to doskonała okazja, żeby przygotować polskich rolników do skorzystania z ekoschematów. Jest to ważne, ponieważ niektóre z nich są łatwiejsze, drugie bardziej ambitne, a należy być przygotowanym na wszystkie.
– Ważne, żeby przed rozpoczęciem najbliższych naborów polscy rolnicy zostali dobrze poinformowani o wszystkich możliwościach krajowego Planu Strategicznego, aby mogli maksymalnie z nich skorzystać – podkreślał Henryk Kowalczyk, wicepremier i minister rolnictwa. – To najlepszy sposób, aby żadne euro nie wróciło do Brukseli.
Jest to tym bardziej istotne, że pierwszy nabór wniosków o dopłaty bezpośrednie, w tym na ekoschematy, na nowych zasadach rozpocznie się już w marcu 2023 r.
Za co rolnik może zyskać dodatkowe pieniądze w ramach ekoschematów?
Ekoschematy to nowy instrument, który ma zachęcić rolników do realizacji praktyk korzystnych dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt. Wykraczają one ponad podstawowe wymogi określone w warunkowości. Ponadto realizują wszystkie cele środowiskowe i klimatyczne WPR dotyczące złagodzenia wpływu rolnictwa na zmiany klimatu, wspierania zrównoważonego rozwoju i ochrony zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze oraz ochrony bioróżnorodności.
Ekoschematy obejmują takie zagadnienia jak:
- rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi,
- obszary z roślinami miododajnymi,
- prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin,
- biologiczna ochrona upraw,
- retencjonowanie wody na TUZ.
W przypadku Rolnictwa węglowego dopłaty mają wspierać działania zwiększające składowanie węgla w glebie, magazynują dwutlenek węgla z atmosfery w roślinach i zmniejszają jego emisję. Ma być ono realizowane w ramach 8 praktyk takich jak:
- ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt,
- międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe,
- opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy i wariant z wapnowaniem,
- zróżnicowana struktura upraw,
- wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji,
- stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo,
- uproszczone systemy uprawy,
- wymieszanie słomy z glebą.
Izby rolnicze mają zastrzeżenia do Planu Strategicznego
Należ także odnotować, że Krajowa Rada Izb Rolniczych ma zastrzeżenia do zaproponowanego przez rząd Planu Strategicznego. Zdaniem samorządu rolniczego należy doprecyzować lub zmienić m.in.:
- definicję aktywnego rolnika,
- wprowadzić odpowiednie prawo dot. dzierżawie gruntów rolnych,
- zniesienie obowiązku utrzymania 80% okrywy zielonej jako warunkowości płatności podstawowej a wprowadzenie maksymalnie do 65% okrywy jako warunkowość,
- urealnienie ekoschematów.
Czy jest na to szansa? Ze słów Janusza Wojciechowskiego, komisarza UE ds. rolnictwa wynika, że Plan Strategiczny może być zmieniany w trakcie trwania nowej perspektywy budżetowej, choć zmiany wymagają zgody Komisji Europejskiej.
