Chociaż wnioski o dopłaty bezpośrednie za 2024 rok rolnicy mogą składać od 15 marca, to w trakcie trwania kampanii zaszło kilka zmian, zwłaszcza w zakresie spełniania norm kultury rolniczej, czyli tzw. GAEC-ów.
Na wprowadzenie części zmian polski rząd czekał niemal do końca kwietnia, aż Parlament Europejski zatwierdzi propozycje zmian w skali całej Unii Europejskiej. Jednocześnie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zmieniała aplikację eWniosekPlus pod zmiany w GAEC-ach.
Zamiast obowiązkowego ugorowania GAEC 8 wprowadzono dobrowolny ekoschemat
Jedną z bardziej znaczących zmian w tegorocznej kampanii naboru wniosków o dopłaty bezpośrednie jest zniesienia obowiązku ugorowania 4 proc. gruntów ornych (GAEC 8) i wprowadzenie w to miejsce dobrowolnego ekoschematu „Grunty wyłączone z produkcji”. Do tej pory obowiązek ugorowania dotyczył gospodarstw posiadających co najmniej 10 ha, jednak w poprzednim roku jeszcze nie obowiązywał.
Rolnik, który zdecyduje się na realizację ekoschematu „Grunty wyłączone z produkcji” musi zdawać sobie sprawę, że na areale wskazanym we wnioski obowiązuje zakaz prowadzenia produkcji rolnej, w tym zakaz wypasu i koszenia oraz zakaz stosowania środków ochrony roślin. Co istotne dopłaty w tym ekoschemacie będą przyznawane za wyłączenie gruntów ornych z produkcji – do powierzchni nie większej niż 4% gruntów ornych w gospodarstwie.
Ministerstwo rolnictwo podało, że szacowana stawka płatności w ekoschemacie „Grunty wyłączone z produkcji” wyniesie około 563 zł/ha, tj. około 126,52 euro/ha. Warto także dodać, że rolnikowi za ten areał przysługują także podstawowe wsparcie dochodów, płatność redystrybucyjna czy dopłaty dla młodego rolnika. Może również otrzymać uzupełniającą płatność podstawową, o ile na tym areale w roku poprzednim nie występował ugór.
Zmiany w GAEC 7, czyli z zakresu dywersyfikacji i zmianowaniu
Kolejna istotna zmiana dotyczy spełnienia warunków normy GAEC7, czyli dywersyfikacji upraw i zmianowania. Należy przypomnieć, że spełnienie wymogów GAEC 7 jest niezbędne do otrzymania w ogóle dopłat bezpośrednich. Jednak po zmianach będzie to łatwiejsze. Według zmian przygotowanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wymogi normy GAEC 7 można spełnić na dwa sposoby: wypełniając warunki zmianowania, albo spełniając warunek dywersyfikacji. Żeby spełnić warunki zmianowania i tym samym normę GAEC 7 rolnik na 40% gruntów ornych w gospodarstwie nie może utrzymywać takiej samej uprawy rok do roku na tej samej powierzchni. Jeżeli rolnik chce spełnić wymogi GAEC 7 poprzez dywersyfikację upraw wówczas musi: posiadać co najmniej 2 uprawy, z tym największa uprawa nie może stanowić więcej niż 75%, w przypadku powierzchni gruntów ornych od 10 do 30 ha, posiadać co najmniej 3 uprawy, z tym największa uprawa nie może stanowić więcej niż 75%, a dwie uprawy główne nie więcej niż 95%, w przypadku powierzchni gruntów ornych powyżej 30 ha.
Złagodzenie warunków GAEC 6
Zmiany będą obejmować również normę GAEC 6, czyli utrzymania okrywy glebowej na gruntach ornych. Rząd planuje wprowadzić obowiązku utrzymania okrywy glebowej w okresie od zbioru plonu głównego do 15 października dla upraw wcześniej zbieranych z pola, czyli zbóż, rzepaku ozimego i rzepiku. W tym okresie wykonania zabiegów agrotechnicznych umożliwiających wysiew roślin ozimych lub międzyplonów. W przypadku pozostałych upraw termin utrzymania pokrywy glebowej obowiązuje od 1 listopada do 15 lutego następnego roku.
Spod normy GAEC 6 mają być wyłączone uprawy późno zbierany z pola, w tym roślin okopowe, ale także kukurydza na ziarno, warzywa, rośliny zielarskie, po których nie ma możliwości zastosowania działań ochronnych gleby. GAEC 6 nie będzie dotyczyć również upraw pod odsłonami.
